Emet Bölgesi Deprem Coğrafyasında

KÜTAHYA DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM GÖREVLİLERİNDEN DR.MUZAFFER ÖZBURAN GAZİ EMET GAZETEMİZ İÇİN YAZDI...
OLASI DEPREMLERDE HANGİ FAYLAR NE DERECE BÖLGEMİZİ ETKİLER?NE GİBİ TEDBİRLER ALINIP NELER YAPILMALI? 
 

DEPREM ve EMET
6 Şubat 2023 ve sonrasında ardı ardına yaşanan depremler bir kez daha göstermiştir ki Türkiye maalesef bir deprem ülkesidir ve deprem gerçeği ile başedebilmeyi de öğrenmelidir. Benzeri acı kayıpları tekrar yaşamamak için bunu başarabilmelidir. Kütahya da, geçmişten günümüze deprem afetini tekraren yaşamış bir şehirdir. Türkiye Diri Fay Haritası’na (Emre vd, 2013) bakıldığında Emet-Gediz Fay Zonu olarak tanımlanan kırık zonu, Emet güneyinde deprem üretme potansiyeli bulunan pek çok faydan oluşur. Bunlar, Muratdağı kuzeyi ile Şaphanedağı doğusunda Gediz ile Emet arasında kalan bölgede, birbirinden bağımsız faylardır. Yaklaşık K-G uzanımlı bu faylar Pleyistosen’de (1.600.000 yıl) yüzey faylanması oluşturan ancak Holosen aktivitesi kuşkulu olan faylar olarak tanımlanmıştır. Zon içerisindeki Emet segmenti, 22 ve 23km lik iki parçadan oluşur. K200B doğrultulu normal fay olarak tanımlanan bu fayların üretebilecekleri depremler ise Mw=6,63 ve 6,69 büyüklüğünde hesaplanmıştır. Daha güneydeki Simav, Şaphane ve Gediz yerleşimlerinin üzerine kurulduğu fay hattında ise Mw=7.1 büyüklüğüne erişecek deprem üretme potansiyelinde diri faylar bulunmaktadır. 

Bu fayların dışında, Emet’i etkileyebilecek başka tektonik unsurlar da söz konusudur. Türkiye’nin geçmiş depremleri içerisinde önemli bir yer tutan Mart 1970 Gediz depremini meydana getiren faylar, yörede Emet’i etkileyebilecek farklı bir sismojenik zondur. Bu depremde, resmi (AFAD) rakamlara göre 21000’den fazla konut etkilenmiş, 1086 can kaybı olmuş ve 1260 kişi de yaralanmıştır. Bunlardan 105 can kaybı ve 310 yaralanma ise Emet ve çevresindeki 77 köyde olmuştur. 23:02’de meydana gelen ve yaklaşık 6sn süren 7,2 Ms büyüklüğündeki depremde 10000’den fazla bina yıkılmıştır. Bunlardan 2871’i yıkık, 3699’u ağır hasarlı, 2994’ü de az hasarlı olmak üzere Emet ve çevresindeki 77 köyde meydana gelmiştir. Uşak’ta, Afyon’da ve Kütahya kent merkezinde yıkılan, hasar alan binalar olmuş, sarsıntı Batı Anadolu’da geniş bir alanda hissedilmiştir. Ana şokun ardından, bir yıldan fazla süreyle artçı depremler gerçekleşmiştir.  

2009-2012 yılları arasında ise Simav’da depremler yaşanmıştır. Bunlardan 19 Mayıs 2011 günü saat 23:15’te, 5.9 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem de yine başta Emet olmak üzere Isparta’dan Edirne’ye kadar geniş bir alanda hissedilmiştir. 

Görülmektedir ki Emet ve çevresi, geçmişte yıkıcı etkileri olan önemli depremlerin yaşandığı ve yaşanmaya da devam edileceği anlaşılan bir coğrafyadır. Burada hepimiz adına çıkarılması gereken ders, bu günden tezi yok, deprem bilincine sahip bir toplum haline gelmek ve güvenli yapılaşmaya başlamaktır. Bunun için de öncelikle binamızın deprem dirençliliğini öğrenmek, deprem anında kendimizi ve çevremizdekileri koruma önlemlerinin neler olduğunu kavramak hayati öneme sahiptir. 

Tedbir bizden, takdir Allah’tan. Afet güvenli günler dileğiyle… 

         Dr. Muzaffer ÖZBURAN
KDPU Jeoloji Mühendisliği Bölümü